Janow - pałac

Annette Krug

Widok z wieżą, ok. 1930 r.

Fragment fasady

Widok od strony podjazdu

Na początku XIX wieku Carl August Bogislaw von Schwerin zbudował w Janow prosty, jednokondygnacyjny dwór, przykryty czterospadowym dachem naczółkowym. Środek fasady został zaakcentowany trzyosiowym ryzalitem z dachem dwuspadowym. Podczas wojen napoleońskich dwór uległ zniszczeniu. Jednak już w latach 1870-77 Albert Julius von Ziehten-Schwerin zlecił postawienie, na miejscu dawnego dworu, nowej rezydencji o charakterze pałacowym. Jednocześnie otaczający posiadłość dziesięciohektarowy park został przekształcony w park krajobrazowy w stylu angielskim.

Duża, jedenastoosiowa, rozłożysta tynkowana budowla została wzniesiona z zachowaniem typowych dla lat 70-tych XIX wieku form neorenesansowych. Charakterystycznymi elementami wystroju zewnętrznego były rustyka parteru, zwieńczenia okien łukami odcinkowymi, trójkątny szczyt środkowego ryzalitu oraz portyk wejściowy na kolumnach. W obiekcie zastosowano typowe dla 2. połowy XIX wieku asymetryczne ukształtowanie bryły, uzyskane poprzez dostawienie bocznych przybudówek z otwartymi loggiami oraz umiejscowionej z boku wieży.

Do roku 1945 rezydencja stanowiła własność rodu von Schwerin. Po drugiej wojnie światowej służyła za kwaterę dla przesiedleńców. Nowe użytkowanie obiektu wiązało się z przeprowadzaniem w nim zmian. W roku 1966, ze względu na zły stan techniczny, zburzono szczególnie ważną dla całości kompozycji wieżę oraz zlikwidowano trójkątny szczyt ryzalitu. Pierwotnie otwarte loggie przybudówki zostały pomniejszone i przekształcone w okna. Podział fasady przy pomocy rustyki i zwieńczonych łukiem okien został zlikwidowany i zastąpiony chropowatym tynkiem oraz prosto profilowanymi obramieniami okien. Park został rozparcelowany. W części północnej i północno-wschodniej założono dwa gospodarstwa rolne. Z planów utworzenia kolejnych zrezygnowano. Mimo to działania te spowodowały utratę dawnej świetności dworu.

Od 1945 do 1989 r. majątek był bazą techniczną rolniczej spółdzielni produkcyjnej, a dwór zamieszkiwało kilka rodzin. Ponadto ulokowano w nim urząd gminy i przedszkole. Okresowo służył również jako budynek szkolny. Od roku 1989 dwór jest w posiadaniu gminy. Pierwszym działaniem podjętym na rzecz przywrócenia całemu założeniu jego pierwotnego charakteru było scalenie majątku.

W 1997 na parterze dworu urządzono izbę pamięci i zabezpieczono całą budowlę.