Griebenow - pałac

Beatrix Dräger

Dwubiegowe schody zdobione puttami, 1936 r.

Pokój, 1936 r.

Około 10 km na zachód od Greifswaldu znajduje się rezydencja w Griebenow, otoczona 14 hektarowym parkiem, pierwotnie barokowym, później przekształconym w park krajobrazowy.

W 1648 roku Gerdt Anton von Keffenbrinck-Rehnskiöld, pierwszy podkomorzy i późniejszy prezydent Kamery Szwedzkiego Pomorza, otrzymał zrujnowaną i zadłużoną posiadłość jako lenno od szwedzkiej królowej Christiny. Z tego okresu zachowała się, postawiona w latach 1653-54, wieloboczna kaplica żałobna. W roku 1702 posiadłość odziedziczył po ojcu Carl Gustaw Rehnskiöld. Jeszcze przed 1709 rokiem zlecił postawienie - na zachowanych fundamentach - nowego pałacu, nawiązującego stylistycznie do szwedzkich wzorów: pałacu Sturefors we wschodniej Gotlandii (wzniesionego w 1704 r. przez pochodzącego ze Starlsundu Nicodemusa Tessina Młodszego, przy współpracy Görana Josuae Adelcrantza), a także do pochodzącego z około 1702 założenia pałacowego w Lövstabruk, w Upplandii. Najprawdopodobniej realizacja rezydencji w Griebenow również została zlecona Nicodemusowi Tessinowi Młodszemu.

Wzniesiony na wysokich piwnicach dwukondygnacyjny pałac o trzynastoosiowej fasadzie posiada od strony dziedzińca i ogrodu trójosiowe ryzality zwieńczone trójkątnymi szczytami. Budowlę odróżnia od innych rezydencji i zamków Meklemburgii i Pomorza przede wszystkim kształt przykrywającego ją dwuczęściowego, czterospadowego dachu o formie wcześniej na tych ziemiach nieznanej. Wzorowany jest on bowiem na dachach typowych dla XVIII wiecznych zamków szwedzkich. Jego środek zajmuje dzwonnica w kształcie wieżyczki.

Portal pałacu od strony dziedzińca zdobi herb rodowy Carla Gustawa Rehnskiölda, załoźyciela rezydencji, podtrzymywany przez dwa jelenie. Pierwotnie do rezydencji prowadziły łukowe, dwubiegowe schody zewnętrzne, zdobione sześcioma rzeźbami puttów wykonanymi w piaskowcu i przedstawiającymi alegorie różnych nauk. Po rzeźbach nie ma już dziś śladu, a schody odnowiono nie uwzględniając ich historycznego pierwowzoru. Od strony dziedzińca stoją dwie barokowe wozownie na planach kwadratów oraz dwa domki kawalerskie, wzniesione około 1850 roku na miejscu poprzednich, barokowych.

Wewnątrz budowli został zachowany układ pomieszczeń i elementy wystroju pochodzące z XVIII i XIX w. Szczególnie godna podziwu jest położona centralnie dwukondygnacyjna sala balowa o ścianach i suficie bogato zdobionych sztukaterią i marmoryzacją. Nad środkowym francuskim oknem umiejscowiono monogram z inicjałami R i F, oznaczającymi rody Rehnskiöld oraz Funk.

Do czasu powojennej reformy rolnej pałac pozostawał jeszcze w rękach rodziny von Keffenbrinck. Po upaństwowieniu służył jako dom wypoczynkowy dla matek z dziećmi oraz jako sanatorium dla chorych na gruźlicę. Po roku 1958 mieścił się w nim dom opieki dla osób starszych i niepełnosprawnych. W 1980 podjęto prace remontowe, w czasie których fasadę pokryto tynkiem cementowym, likwidując jednocześnie delikatne podziały w formie blend i naczółków nad oknami. Po roku 1990 zostały również zmniejszone otwory okienne. Skutkiem tego budowla bardzo straciła na wartości zarówno pod względem architektonicznym, jak i estetycznym.

W latach 1991-93 obiekt został poddany pracom konserwatorskim. Od roku 1998, po uprzednich 10 latach nieużytkowania, obiekt sprywatyzowano, a jego nowy właściciel - Stowarzyszenie "Barockschloss zu Griebenow e.V." - utworzyło w nim instytucję kulturalną, inicjującą działania na rzecz przywrócenia tej rezydencji dawnej świetności.